یزد؛ سومین استان مهاجرپذیر - آسمان فارس

• عبور از استانداردهای مهاجرپذیری

چند سال پیش بود که روزنامه خبرنگاران در گزارشی به وضعیت مهاچرپذیری استان یزد پرداخت که بر اساس آمار آن موقع، مهاجرپذیری در استان یزد از حد استاندارد گذشته بود و این وضعیت قطعا تا به امروز بدتر شده است. اکنون منبعی غیررسمی آمار اتباع بیگانه استان یزد را که عمدتا افغانستانی هستند، 10 درصد از جمعیت استان یزد یعنی بیش از 100 هزار نفر اعلام می نماید. مهاجرت اتباع بیگانه از یک سو و مهاجرت برای اشتغال در شهرهای صنعتی استان از استان های همجوار نیز از سوی دیگر، استان را در تنگنا قرار داده است. تامین نیازهای مهاجران، تاثیرات فرهنگی آنها بر فرهنگ یزدی ها و از همه مهم تر در اختیار دریافت فرصت های شغلی استان همه دست به دست هم داده اند تا یزدی ها به آمار مهاجرپذیری حساس باشند.

• فارغ التحصیلان بیکار

بسیاری از فارغ التحصیلان دانشگاهی استان بیکار هستند. از سوی دیگر، اشتغال ایجادشده در استان با توجه به صنعتی بودن، به سمت کارگران سوق یافته و فرصت شغلی برای دانش آموختگان کم است. از این رو شاهد مهاجرت نیروی کار ساده ایرانی و اتباع بیگانه در استان هستیم. استان یزد و به ویژه شهر یزد در زمره شهرهای مهم کشور در زمینه مهاجرپذیری است و سالانه روستاییان زیادی به آن مهاجرت می نمایند. آنها کار کشاورزی و دامداری را به دلیل کمبود آب رها می نمایند و به شهر می آیند و به جمع مهاجران استان های همجوار و اتباع بیگانه ای می پیوندند که در بخش صنعت استان مشغول کار هستند.

صنعتی بودن استان و فعالیت کارخانه ها و کارگاه های صنعتی، معادن و تبدیل شدن استان به یک قطب صنعتی موج مهاجرت کارگران را به استان سرازیر نموده است، در حالی که این استان در سال های گذشته مهاجرفرست بوده و نخبگان و متخصصان آن به استان های دیگر کشور و حتی خارج از کشور مهاجرت می کردند.

هرچند نمی توان از مهاجرت افراد به استان جلوگیری کرد، می توان حداقل جلو مهاجرت افراد نخبه استان را گرفت تا تاثیر فرهنگی ناشی از مهاجرت های بی رویه به استان معکوس گردد. این آمار مبین تغییر هویت و ساختار جمعیتی یزد و حتی نیروی فعال و کاری استان است، اما باید توجه داشت که مهاجرت امری انکارناپذیر است. امنیت مطلوب استان، میزبانی خوب مردم، غنای فرهنگی و وجود دانشگاه های مهم و شاخص در یزد باعث افزایش مهاجرت به این استان شده است.

در این مهاجرت ها آنچه باعث نگرانی است تاثیرپذیری مردم یزد از فرهنگ مهاجران است، در حالی که نباید به این شکل باشد و به جای تاثیرپذیری مردم یزد باید فرهنگ غنی خود را به مهاجران معرفی و شرایطی را فراهم نمایند تا آنها از این فرهنگ غنی الگو بگیرند. با این شرایط، انتشار آماری که یزد جزو اولین استان های مهاجرپذیر کشور است نگرانی ها را مضاعف کرد؛ تحلیلی که از سوی یکی از اقتصاددانان استان در فضای مجازی منتشر شد، اما صحت و سقم آن در دست آنالیز است.

• ضرورت اجرای طرح ساماندهی اتباع

استاندار یزد نیز اخیرا در جلسه ای توجه به اجرای طرح ساماندهی اتباع در استان را مورد تاکید قرار داد و اظهار کرد که تقویت جامعه پذیری در حوزه اتباع و مهاجران با برنامه ریزی فرهنگی و اجتماعی میسر است. محمدعلی طالبی در بازدید از دفتر امور اتباع و مهاجران خارجی استان گفت که گذر زمان و نمود بعضی موضوعات در جامعه نشان دهنده بیشتر شدن حساسیت فعالیت ها در حوزه اتباع و مهاجرین است. وی افزود که مدیریت اتباع در حوزه های مختلف برای استان موضوعی مهم محسوب می گردد، زیرا استان و کشور با چالش های متعددی در این زمینه روبرو است و ساماندهی این موضوعات منوط به برنامه ریزی و فعالیت موثر در حوزه اتباع است. به گفته استاندار یزد، ضروری است فعالیت ما در حوزه اتباع به ویژه در موضوعاتی از قبیل اشتغال، مسکن و آموزش و پرورش با ایجاد هماهنگی میان دستگاه های اجرایی مختلف به جهت دهی مناسبی ختم گردد.

طالبی با تاکید بر اجرای طرح ساماندهی اتباع که به تصویب شورای تامین استان نیز رسید، آنالیز و بازبینی روند اجرای این طرح تاکنون را ضروری دانست و خاطرنشان کرد که این طرح باید برای سرعت بخشی به اجرای جامع آن و موانع و محدودیت های موجود به شورای تامین استان منعکس گردد. وی همچنین با اشاره به ضرورت برنامه ریزی فرهنگی اضافه نموده بود که در این حوزه بیش از هر زمان دیگری نیازمند جامعه پذیری اتباع هستیم که راه حل آن نیز توسعه فعالیت ها در زمینه اجتماعی و فرهنگی با همکاری جامعه هدف، تشکل ها و معتمدان این حوزه است. این امر می تواند زمینه رسیدن به نتایج موثری را فراهم سازد.

• شاخص های مهاجرپذیری یزد

مدیر کل دفتر امور اجتماعی استانداری یزد اعلام می نماید: استان یزد هم از نظر شاخص مهاجرپذیری و هم از نظر شاخص نسبت مهاجران با کل جمعیت استان در صندلی سوم کشور قرار گرفته است. فخرالسادات خامسی ادامه می دهد: آن چیزی که در فضای مجازی انتشار یافته بر اساس نسبت مهاجرپذیری و مهاجرفرستی است که ادعا می گردد بر اساس آمار سازمان مدیریت استخراج شده است. وی می افزاید: بر اساس آخرین آمار رسمی سازمان مدیریت در خرداد ماه سال گذشته مهاجرپذیرترین استان های کشور به ترتیب، تهران، البرز و یزد هستند. این مسئول همچنین می گوید: حتی از نظر نرخ خالص مهاجر واردشده به استان نسبت به کل جمعیت استان، یزد بعد از استان های سمنان و البرز در صندلی سوم قرار گرفته است.

• آسیب های اجتماعی ناشی از مهاجرپذیری

مدیر کل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری یزد اظهار می نماید: حضور اتباع و مهاجرپذیری از جمله آسیب های اجتماعی استان است که سایر آسیب ها را تحت تاثیر قرار داده است. فخرالسادات خامسی ادامه می دهد: آنالیز و دقت در آمارها حاکی از آن است که آسیب های اجتماعی دیگر از استان از جمله طلاق و اعتیاد تحت تاثیر حضور اتباع و مهاجران است، به این صورت که حضور آن حاکی از دلایل افزایش این آسیب ها در استان بوده که برنامه ریزی برای مقابله با این آسیب ها را نیز دچار مشکل نموده است. وی با اشاره به مسائل مالی اخیر کشور می گوید: با توجه به تاثیر مستقیم شرایط مالی بر آسیب ها و معضلات اجتماعی، چالش ها و مسائل مالی اخیر نیز روی معضلات اجتماعی تاثیر گذاشته و آنها را تشدید نموده است. خامسی می افزاید: بنابراین برنامه ریزی در این حوزه سخت تر شده و یکی از مهم ترین چالش های سال جاری تشدید آسیب های اجتماعی متاثر از اوضاع مالی خواهد بود که باید برای آن آمادگی داشت.