شرایط وخیم سنگ نگاره های عیلامی شهر ایذه - آسمان فارس

تصاویر منتشر شده نشان می دهد بیشتر این سنگ نگاره ها زیر آفتاب خوزستان رها شده اند و فرایند تخریب و آسیب آنها شدت گرفته است، شکاف ها و ترک های عمیق ناشی از فرسودگی در بیشتر آنها مشهود است. سطح برخی از این نقش برجسته ها را گل سنگ پوشانده و نقش برخی دیگر محو شده است. درحالیکه برخی دیگر از این سنگ نگاره ها با یادگاری نویسی زخم شده اند. بسیاری از این سنگ نگاره ها در لیست آثار ملی ثبت شده اند و برخی از آنها همانند نقش برجسته کول فرح به دلیل قدمت بسیار آن که تا حدود 2700 سال پیش از میلاد می رسد، مادر نقوش درگاه های کاخ صد ستون و پلکان آپادانا لقب گرفته است.

سیاوس آریا درباره شرایط این نقش برجسته ها گفت: با وجود ارزش و اهمیت شهرستان ایذه، سنگ نگاره های ایلامی (عیلامی) و الیمایی در محوطه های کول فرح، شهسوار، اشکفت سلمان و خونگ اژدر در شرایط بدی قرار دارند و به گفته دوستداران میراث فرهنگی که در نوروز سال جاری از این محوطه ها تماشا نموده اند، هم از دید حفاظتی و هم از دیدگاه نگهداری و نگهبانی در شرایط خوبی قرار نداشته اند.

او درباره جایگاه ایذه از توابع استان خوزستان این شرح را داد که شهرستان ایذه یکی از شهرهای مهم و ارزشمند تاریخی ایران با یادمان های باستانی فراوان است که هر کدام از این یادمان های تاریخی و فرهنگی خود به تنهایی کتابی گویا از تاریخ دیرین ایران زمین است. این میان، سنگ نگاره های بسیار ارزشمند و بی همتایی از دوران ایلامی (عیلامی) و خاندان بومی الیمایی که قلمرو آنها در خوزستان امروزی بوده و بیشتر باستان شناسان آنها را دنباله رو ایلامی ها می دانند، در شهرستان ایذه خودنمایی می نمایند. محوطه های باستانی همانند کول فرح، اشکفت سلمان، مجموعه شهسوار، خونگ اژدر و ... تنها بخشی از محوطه ها و یادمان های تاریخی و باستانی شهر ایذه بشمار می آید.

آریا در ادامه با اشاره به مشاهدات میدانی دوستداران میراث فرهنگی از سنگ نگاره های ایذه گفت: حتی یک راهنما در این محوطه ها در نوروز وجود نداشت تا آگاهی رسانی درستی انجام گردد و به پرسش های گردشگران و مسافران پاسخ دهد. از سویی، بخشهایی بدون نگهبان بود که مایه افسوس است.

این کنشگر میراث فرهنگی در نقد برنامه های نوروزی همانند نوروزگاه که آن را بدون دستاورد سودمند می داند، پیشنهاد کرد وزارت میراث فرهنگی از توانمندی کنشگران میراث فرهنگی می تواند بهره ببرد تا هم حفاظت بهتری از آثار تاریخی صورت گیرد و هم هدایت باشند برای گردشگران. این درحالی است که هر سال از راهنماهایی استفاده می گردد که معمولا دانشی عمیق درباره میراث فرهنگی ندارند و نتیجه مثبتی هم نداشته اند، با این وجود چنین رویه ای هر سال تکرار می گردد.