سد النهضه؛ فرصتی برای توسعه یا بهانه ای برای جنگ در آفریقا؟ - آسمان فارس

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، موضوع ساخت سدی بر روی رود نیل در اتیوپی برای مصر به مثابه بحرانی راهبردی است؛ رودی که در طول تاریخ تا کنون منشأ حیات و نمو این کشور محسوب شده و اکنون مصر با تهدید کاهش 20 درصدی سهم خویش روبرو است.

گفت و گوها و رایزنی ها میان قاهره و آدیس آبابا از همان سال 2011 و حتی در دوره ای که مصر در گیر و دار انقلاب به سر می برد، شروع شد و تا کنون علی رغم کوشش ها به نتیجه ای نرسیده است. دور جدید این گفت و گوها روز آدینه گذشته با حضور سودان شروع شد و امروز (سه شنبه) مصر مدعی شد که اتیوپی طرح این کشور را بدون آنالیز رد نموده است.

مصر همچنین پیشنهاد اتیوپی را رد نموده و آن را غیر منصفانه دانسته است. طبق یادداشتی که هفته پیش وزارت خارجه مصر میان دیپلمات های این کشور توزیع کرد و نسخه ای از آن به دست خبرگزاری رویترز رسید، کماکان اختلافات اساسی درباره میزان خروج سالیانه آب و سهم مصر از آن و همچنین مقدار خروجی آب در دوره های خشکسالی وجود دارد.

نبیات جیتاچیو سخنگوی وزارت خارجه اتیوپی شب گذشته (دوشنبه) گفت که نشست اخیر تا کنون بی نتیجه بوده و در مورد هیچ موردی توافقی صورت نگرفته است. وزارت منابع آبی مصر نیز گفته است که مذاکرات به مسائل فنی نرسید و به موضوعات اجرایی محدود ماند.

با این حال باز هم سه کشور بر سر برگزاری نشستی در اواخر ماه میلادی جاری برای بحث بر روی پیشنهادات خود به توافق رسیدند.

سد النهضه فرصت یا بحران؟

دولت آدیس آبابا در آوریل سال 2011 از تصمیم خود برای ساخت سد النهضه بر روی رود نیل اطلاع داد و در آن موقع هزینه آن چهار میلیارد دلار برآورد شد. هر چند طبق برنامه اولیه آبگیری سد می بایست در سال 2017 عملیاتی می شد اما اختلافات شدید با مصر و سودان ساخت آن را تا سال 2020 و عملیات آبگیری را تا سال 2022 به تأخیر انداخته است.

با عملیاتی شدن این سد، اتیوپی می تواند به بزرگترین کشور صادر کننده برق در آفریقا با فراوری 6000 مگاوات برق تبدیل گردد. اتیوپی و سودان در این میان منافع خود را دارند. سد النهضه در 20 کیلومتری سودان واقع شده و این کشور زیان آبی قابل توجهی نمی بیند بلکه برای جبران کمبود برق خود به ساخت این سد نیز امید دارد. اما مصر نگران پایین آمده سهم آب خود است؛ آبی که آن را برای شرب، زراعت و صنعت به کار می گیرد.

بسیاری از گزارش ها در مورد بحران های بین المللی بر این عقیده اند که اگر سه کشور یاد شده پیش از آبگیری سد، به توافق نرسند وارد بحران خواهند شد. ساخت این سد برای مصری ها به مثابه یک کابوس می تواند باشد. محمد مرسی رئیس جمهور فقید مصر در سال 2011 به طور رسمی اتیوپی را به حمله نظامی تهدید کرد و گفت: در مقام ریاست جمهوری اگر لازم باشد، به گزینه نظامی متوسل خواهیم شد. رود نیل برای مصر یک موهبت است....

پس از کودتا و روی کار آمدن عبدالفتاح السیسی، او کوشش کرد لحن خود را تغییر داده و از باب گفت و گو وارد گردد و کوشش های قاهره نهایتا در سال 2015 منجر به توافق مصر با اتیوپی شد اما توافقی که بر روی کاغذ ماند و دو طرف تفاسیر خود را از آن ارائه دادند.

باز هم زمزمه تهدیدات نظامی این بار از منابع غیر رسمی و در رسانه ها نمایان شد و در هفتم می سال 2017 یک وبسایت اریتره ای از آمادگی نظامی مصر و اتیوپی برای برخورد نظامی اطلاع داد و نوشت که مصر با خرید 24 فروند جت رافائل از فرانسه، یک تهدید برای اتیوپی محسوب می گردد و در مقابل نیز سودان و اتیوپی در حالت آماده باش قرار گرفته اند.

دولت مصر می گوید که با آبگیری سد، بیش از یک میلیون فرصت شغلی در این کشور از بین می رود و سالانه 1.8 میلیارد دلار از در آمد سرانه اش کاهش می یابد و در بخش برق رسانی نیز متحمل زیان 300 میلیون دلاری می گردد؛ بنابراین می توان گفت تهدیدات نظامی شاید در حد تهدید باقی بماند اما در صورت آبگیری سد بدون لحاظ نگرانی های قاهره، باید منتظر پاسخ سخت مصر باشیم.

در انتها باید به سخن عبدالفتاح السیسی در سال 2015 و به هنگام امضای توافق (البته ناکام) با اتیوپی اشاره نمود که گفت: مردم اتیوپی به خاطر داشته باشند که حیات و زندگی مردم مصر به رود نیل وابسته است...

ص