مصالح ساختمانی غیر استاندارد، علت آتش سوزی اخیر برج دوبی - آسمان فارس

اما آتشی که به جان ساختمان 63 طبقه آدرس داون تاون (Address Downtown) در شهر دوبی افتاد اولین، دومین یا حتی سومین شعله ای نیست که در طول دو دهه گذشته در یک چشم بر هم زدن نمای خارجی آسمان خراش هایی را که از دل صحرای دوبی یا منطقه ها اطراف آن سر بر آورده اند، در خود می بلعد.

طبق آمار ارائه شده از سوی آسوشیتدپرس، تنها در امارات متحده، این هشتمین نمونه از رویدادهایی از این دست است، علاوه بر این آتش سوزی های مشابهی در طول سال های گذشته در شهرهای بزرگ دنیا اتفاق افتاده که منجر به کشته و زخمی شدن ده ها انسان شده است.

بر اساس نظر متخصصین ساخت وساز و ایمنی، علت این آتش سوزی های غیر قابل کنترل استفاده از مصالح ساختمانی به نام روکش کامپوزیت آلومینیوم است که در نمای خارجی ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرد. در حالی که می توان روکش های مورد استفاده برای پوشش نمای ساختمان را با استفاده از موادی ساخت که در مقابل آتش مقاومت بیشتری دارند، کارشناسان معتقدند که روکش ساختمان هایی که در دوبی و سایر نقاط دنیا طعمه آتش شده اند، بر اساس استانداردهای معتبر آتش سوزی طراحی نشده و بیشتر آن ها به گونه ای نمای ساختمان را پوشانده بودند که بین آن ها هیچ فاصله ای برای توقف آتش سوزی یا آرام تر کردن فرایند پیشرفت آن وجود نداشته است.

اگرچه در حال حاضر استانداردها و قوانین تازهی بر ساخت وساز در دوبی و دیگر شهرها حاکم است، اما کارشناسان اذعان دارند که دقیقاً نمی دانند پیش از وضع این قوانین چند آسمان خراش با استفاده از روکش های قابل اشتعال ساخته شده اند و در معرض آتش سوزی های مهارنشدنی قرار دارند.

تام بولن (Tom Bohlen)، مسئول فنی ارشد مرکز توسعه پایدار خاورمیانه در دوبی می گوید:

توسعه آتش سوزی خیلی سریع بود و مهار کردن آن بسیار مشکل بود، آتش به سرعت از دیوارهای بیرونی ساختمان بالا می رفت. همه چیز در یک چشم بر هم زدن رخ داد.

استفاده از روکش نمای ساختمان برای اولین بار حدود یک دهه پیش، درست همان زمانی که آسمان خراش های دوبی یکی پس از دیگری از دل زمین سر بیرون می آوردند، رونق گرفت. این روکش ها ظاهری مدرن به ساختمان می دهند و باعث می شوند گرد و خاکی که روی نما می نشیند با اولین بارندگی از روی آن شسته گردد. علاوه بر این نصب آن ها بسیار ساده و مقرون به صرفه است. به همین علت پیمانکاران علاقه زیادی به استفاده از آن ها دارند.

با اتمام ساخت و سازها، دوبی به شهری بین المللی تبدیل شد که اکنون مرکز تجارت و کسب و کار بیش از 2 میلیون نفر است. با دنیای شدن دوبی کم کم جمعیت خارجی ساکن شهرهای دیگر امارات هم از جمعیت بومی بالاتر رفت. ساکنین تازه، به ویژه متخصصین مهاجری که به امارات آمده بودند، علاقه زیادی به سکونت در آپارتمان های موجود در ساختمان های بلند مرتبه دوبی نشان دادند و هتل های سر به فلک کشیده و چندین طبقه این شهر هم سالانه پذیرای میلیون ها جهانگرد هستند. هدف مسئولان جهانگردی دوبی این است که آمار بازدید از این شهر را تا سال 2020 که نمایشگاه World Expo در دوبی برگزار می گردد، به مرز 20 میلیون نفر در سال برسانند.

این یعنی مردم از تمام نقاط دنیا در معرض خطر آتش سوزی ساختمان های بلند مرتبه دوبی قرار دارند.

هر پنل روکش نما معمولاً از دو قطعه آلومینیومی به ضخامت 0/2 اینچ تشکیل شده که بین آن ها یک لایه فوم واقع شده است.

اندی دین، رئیس قسمت نمای ساختمان شرکت مهندسین مشاور WPS در خاورمیانه معتقد است که مسئله اصلی، هسته بین این دو قطعه آلومینیومی است. زیرا فوم موجود در پنل ها معمولاً از جنس پلی اتیلن است که درصد بالایی از آن را پلاستیک تشکیل می دهد. او می گوید:

پنل هایی که هسته ای صددرصد پلی اتیلنی دارند با سرعت باور نکردنی می سوزند. بعلاوه پنل های قدیمی تر، حتی آن هایی که به اصطلاح در مقابل آتش سوزی مقاوم هستند، هنوز از درصد قابل توجهی مواد پلیمری و قابل اشتعال تشکیل شده اند.

البته خود پنل ها تحت هیچ شرایطی آغاز نماینده آتش سوزی نیستند و حتی در صورتی که با فاصله مناسب از یکدیگر نصب شوند، خطر توسعه آتش بسیار کمتر خواهد بود. بعلاوه با جایگزین کردن اندازهی از پلاستیک موجود در پنل ها با موادی که به راحتی نمی سوزند، می توان درصد اشتعال پذیری آن ها را به اندازه قابل توجهی پایین آورد.

در ساختمان هایی که این پنل ها به صورت ردیفی و چسبیده به هم نصب می شوند، آتش به صورت خطی مستقیم از کناره های ساختمان به سمت بالا یا پایین می رود.

در سال 2012 تعداد زیادی آتش سوزی در دوبی و شارجه رخ داد. تقریباْ تمام آتش سوزی هایی که درآن برهه زمانی رخ داد به یک شکل توسعه پیدا کردند، آتش از پنل های نمای بیرونی به عنوان سوخت استفاده می کرد و از یک سمت ساختمان به سمت بالا حرکت می کرد و از سمت دیگر آن تا پایین می آمد.

دقیقاً روز بعد از آتش سوزی در یک ساختمان 40 طبقه در شارجه بود که شهرداری دوبی قانون تازهی برای محدودیت استفاده از روکش های نمای قابل اشتعال وضع کرد. اگرچه در آن موقع به خاطر رکود مالی دنیای ساخت وساز هم افت شدیدی پیدا نموده بود، اما مقامات شهرهای دیگر امارات متحده عربی هم در پیه روی از دوبی قوانین مشابهی وضع کردند. اما در قانون تازه هیچ تبصره ای درباره مقاوم سازی ساختمان هایی که پیش از وضع این قانون ساخته شده بودند و در آن ها از روکش های قابل اشتعال استفاده شده بود، وجود نداشت. در واقع، نه در دوبی و نه در هیچ کدام از 6 شهر دیگر امارات متحده عربی، هیچ آمار دقیق و رسمی هم از تعداد ساختمان های تزئین شده با روکش های قابل اشتعال در دست نیست.

سامی سایق، مدیر ارشد شرکت بیمه بزرگ گروه بین المللی آمریکن (American International Group) در خاورمیانه و شمال آفریقا می گوید:

خطر بزرگی در کمین است، زیرا تعداد بسیار زیادی از این ساختمان ها وجود دارند و متاسفانه هیچ شاخصی هم برای تشخیص دادن آن ها وجود ندارد.

املاک عمار، سازنده ساختمان آدرس داون تاون و مستقلات اطراف آن مثل برج خلیفه، بلندترین ساختمان دنیا، می گوید که مسئولان هنوز در حال تحقیق روی علت آتش سوزی جشن سال نو میلادی هستند. املاک عمار برای ارزیابی خسارات و بازسازی برج آسیب دیده گروهی خارجی را استخدام نموده و میخواهد بر اساس دستور شخص حاکم دوبی، به زودی هتل را بازگشایی کند. این شرکت هیچ جزئیاتی درباره نوع و جنس روکش مورد استفاده در این ساختمان ارائه ننموده است.

در همین حال، ناسیونال که یک روزنامه دولتی در ابوظبی است، گزارشی منتشر نموده که در آن ادعا شده روکش مورد استفاده در آدرس داون تاون از همان روکش های مستعد آتش سوزی بوده که در بقیه آتش سوزی ها حضور داشته است.

مدیر سازمان امنیت پیشگیرانه دوبی در امور شهری، جمال احمد ابراهیم، اعلام نموده که مسئولان با جدیت تمام در پی رفع کردن مسئله آتش سوزی به خاطر روکش های نما بوده و مصمم هستند برای متوقف کردن وقوع دوباره حوادثی از این دست راه حلی اساسی پیدا نمایند.

جمال احمد ابراهیم اضافه نمود:

پس از آتش سوزی ساختمان آدرس داون تاون قرار شد آنالیز جامعی روی تمام ساختمان های کشور صورت بگیرد، بعلاوه قرار شد از ماه مارس برای تضمین افزایش استاندارد های ساخت وساز دستورالعمل های تازهی مقرر شوند.

اگرچه بنا به گفته آقای ابراهیم، روکش نمای مورد استفاده در ساختمانی که اخیراً در معرض آتش سوزی نهاده شد، در تعداد کمی از ساختمان های امارات مورد استفاده نهاده شده است و طبق ادعای او تعداد آن ها کمتر از 5 درصد از کل ساختمان های امارات متحده عربی است. او بعلاوه خاطرنشان کرد که متخصصین هیچ آمار دقیقی از تعداد ساختمان هایی که در معرض خطر هستند، ندارند:

بدون آنالیز دقیق تمام ساختمان ها نمی توانیم عدد دقیقی ارائه بدهیم.

مشکل اصلی فقط دوبی نیست، آتش سوزی های مرتبط با روکش های نما در تمام دنیا قربانی می گیرند.

در سال 2010 اتفاق مشابهی در یکی از ساختمان های بلند مرتبه شانگهای جان 58 نفر را گرفت. آتش سوزی در یک مجتمع آپارتمانی در جمهوری آذربایجان 61 نفر را کشت و در اتفاقی متاثرنماینده در مرکز تلویزیون پکن در فوریه سال 2009 یک آتش نشان جان خود را از دست داد.

تمام آتش سوزی های ذکر شده دقیقاً شبیه به آتش سوزی اتفاق افتاده در دبی بودند، آتش از اطراف ساختمان یعنی درست همان جایی که روکش ها کار گذاشته می شوند به سرعت بالا رفته و تمام ساختمان را در بر گرفته است.

پیتر راو (Peter Rau) افسر ارشد تیپ آتش نشانی کلان شهر ملبورن استرالیا، دقیقاً می داند که چنین آتش سوزی هایی ممکن است تا چه اندازه خطرناک باشند. در نوامبر سال 2014 ساختمانی 23 طبقه در ملبورن آتش گرفت و زبانه های آتش در عرض 6 دقیقه، 20 طبقه از ساختمان را محاصره کردند و قطعات مشتعل از ساختمان به پایین می افتادند. اگرچه در این آتش سوزی به هیچ کس آسیبی نرسید، اما زبانه های آتش میلیون ها دلار خسارت به ساختمان وارد کردند.

پس از این آتش سوزی بود که مسئولان متوجه شدند حدود 170 ساختمان دیگر در ملبورن به خاطر استفاده از روکش های قابل اشتعال در معرض خطر آتش سوزی مهار نشدنی قرار دارند.

آقای راو می گوید:

بهتر است از زاویه ای بازتر به این مسئله نگاه کنید، آیا شما واقعاً فقط در پی این هستید که این مسئله چه اهمیتی برای استرالیا دارد؟ پس شما چرا از دبی درباره این موضوع با من تماس گرفته اید؟ پس این یک موضوع دنیای است، مسئله ای که تمام شهرهای دنیا را درگیر خود نموده است. به نظر من هیچ شکی نیست که با مسئله ای اساسی روبه رو هستیم.

منبع: آسوشیتدپرس