ارائه آثار با احترام به نظر خواننده صورت پذیرد، همه خاطره های مانده در ذهن بکر نیستند - آسمان فارس

آذر خزاعی، نویسنده کتاب پلاک 140 در رابطه با انگیزه خود از جمع آوری مجموعه خاطرات دفاع مقدس و تألیف این کتاب گفت: از سال 1379 فعالیت فرهنگی خود را شروع نموده ام تا به امروز پیروز به تألیف چند کتاب، دو مجموعه داستان و چند اثر پژوهشی شده ام. فکر اولیه جمع آوری خاطرات زمانی رخ داد که همسرم عکس های زمان جبهه را به فرزندانم نشان می داد.

وی با اشاره به زمان بر بودن و خاطرات زیادی که از تألیف این کتاب دارد، اظهار کرد: همانطور که در مقدمه کتاب گفته ام، جنگ همواره جنگیدن با سلاح گرم نیست، وقتی همسرم از آن دوران صحبت می کرد به ذهنم رسید که چرا این عکس ها را جمع آوری ننموده ام. همین امر انگیزه ای شد تا 200 عکس در این زمینه جمع آوری کنم و تصمیم گرفتم خاطرات را مکتوب کنم. امید است این کتاب، ایثار دهه شصتی ها را برایمان به تصویر بکشد.

نصرت الله محمودزاده، از نویسندگان نام آشنای کشور و از پیشکسوتان حوزه ادبیات پایداری در رابطه با کتاب پلاک 140 گفت: دغدغه محققان و از جمله سؤالاتی که برای آنها مطرح شده این است که آیا حافظه درازمدت خاطره گوها پاک و بی اهمیت شده است؟ الان بعضی خاطرات روح ندارد و فقط اطلاعات ارائه می دهند. در این بین خاطره کوتاه مدت پیشرفت نموده البته نباید آن را سرکوب کنیم، بلکه باید خاطره درازمدت را کشف کنیم.

وی اظهار کرد: حرفه ای ترین نویسنده، نویسنده ای است که قبل از چاپ کتاب بسیار دقت کند و پس از چاپ، دنبال دفاع کردن نباشد. من اگر جای نویسنده کتاب بودم تا 40 پلاک بیشتر کار نمی کردم، اما 40 پلاک ناب را انتخاب می کردم. از دیگر اشکالات که به این اثر وارد است معین نشدن مخاطب خاص یا عام است. پیشگفتار می گوید مخاطب عام است، اما مطالب می گوید خاص هستند، اگر مخاطبان خاص هستند باید پیشگفتار هم عام انتخاب گردد.

محمودزاده اعلام کرد: ذهن هایی هستند که خاطره هایی در آن جمع شده و من استفاده نماینده از خاطره ها باید مشخص کنم که دنبال چه هستم، باید ببینیم به عنوان مؤلف چه موارد را می خواهیم به عنوان خاطره مطرح کنیم. بعضی موارد که در کتاب عنوان شده افرادی هستند که در جبهه حضور نداشته اند و خواننده با مشاهده این خاطرات ممکن است ادامه کتاب را نخواند.

وی اضافه نمود: جنس کار این را می گوید که باید سراغ خاطرات کوتاه بروم و اگر خاطره خوبی در بخشی مطرح می گردد دیگر در خصوص بعدی نباید خاطره خُنکی مطرح گردد. به بعضی خاطرات ایرادهای اساسی وارد است. در اینجا سؤالی پیش می آید که اگر از شخصی خاطره ای گرفتم هرچه گفت به صورت امانت باید بیاورم یا باید راستی آزمایی کنم؟ قطعاً باید راستی آزمایی صورت پذیرد. بعضی مطالب این کتاب انسجام بسیار خوبی دارد اما یکسری خاطرات طولانی است و یکسری از مطالب ایراد اساسی دارد. مثلاً تیپ امام حسین (ع) اشتباه است و باید به عنوان لشکر امام حسین(ع) درج گردد.

این پیشکسوت حوزه ادبیات پایداری اظهار کرد: در ارائه اثر باید به خواننده احترام بگذاریم همه خاطره های مانده در خاطر بکر نیستند. این کتاب بین مخاطب عام و خاص گیر نموده و اگر این کتاب 200 یا 150 صفحه بود بسیار پرطرفدار و پرخوانش تر می شد. امید است با نگرشی زیباتر کار جدیدتری ارائه گردد. این حرکت طرح نویی است و در بسیاری از جاها باید بنیاد حفظ آثار اطلاعات صحیحی را در اختیار نویسنده کتاب قرار می داد.

وی گفت: بیاییم مثبت ها و ایرادها را با هم ببینیم. این کار احتیاج به مشاوران ادبی، نظامی و ... داشت. در این کتاب اطلاعاتی به مردم داده شده که خودش نوعی مسأله است. باید قبول کنیم که خواننده ها خیلی از خاطرات را شنیده اند البته ممکن است از نظر نویسنده بکر باشد اما اگر برای مخاطب می نویسیم باید به نظر آن احترام بگذاریم و این رسالت بنیاد حفظ آثار است.

محمد قاسمی پور، مسئول دفتر فرهنگ و مطالعات پایداری اداره کل امور استان ها و مجلس حوزه هنری در رابطه با کتاب پلاک 140 گفت: در حوزه نقد و آنالیز و شناخت آثار ادبی و تاریخی مخصوصاً در خصوص دفاع مقدس، هرچه کار کنیم، بازهم کم است. تولد کتاب سال 1398 بوده، کار در نوع خود پرزحمت و سترگ است و در شرایط فرهنگی و اجتماعی جامعه ما مجموعه ای کار کردن که منوط به همکاری افراد باشد، سخت است و در این شرایط به چالش گاه رفتن قابل ستایش است.

وی اعلام کرد: در دو شکل ساختار و محتوا می توان در خصوص این کتاب بحث کرد. عنوان کتاب پلاک 140 این نکته را به ذهن متبادر می نماید که قطعاً کسانی که خاطراتشان در این کتاب استفاده شده، 140 نفر هستند. رابطه معنایی 140 و پلاک با متن محل تأمل دارد. درواقع قانع می شویم که باید پلاک را با 140 نفر پیوند دهیم. پلاک یک هویت در دفاع مقدس پیدا نموده و گره خوردگی با رزمنده دارد. پلاک می توانست مبین شناسنامه ای فردی که می جنگد باشد، اما خاطرات افرادی در این کتاب ذکر شده که الزاماً رزمنده نبوده اند و برای ما انسان های معمولی، پلاک زمان می برد تا با شخصیت مان گره بخورد. هرچند عنوان دوم خاطرات اهالی قلم از دوران دفاع مقدس هم قابل تأمل است، زیرا اهالی قلم از طفل پیش دبستانی یا نویسندگان شاخص را شامل می گردد.

قاسمی پور اضافه نمود: فهرست کتاب به سلایق هنری و صفحه آرایی مربوط می گردد، از معایب این کتاب، فهرست دیریاب آن است. با نگاه اجمالی به فهرست باید متوجه شویم که قرار است چه بخوانیم. همچنین این امکان در کتاب وجود داشت که عنوان خاطرات و نام نویسنده برجسته تر گردد و یا در صفحه سوم که به صورت تک سطری کار شده صفحه آرا می توانست کار بهتری ارائه دهد.

وی اعلام کرد: خواندن یادداشت ناشر به شدت سخت است و به نظر می آید عجولانه و سریع نوشته و ساز مستقلی زده شده است. بهتر بود در پیشانی این کار، ناشر از سیاست گذاری و اهدافش می گفت و برای پژوهشگران دیگر انگیزه ایجاد می کرد و یا در خصوص حسن کار مطالبی بیان می شد. ویراستار می توانست به این بخش در پیشگفتار توجه بیشتری کند، زیرا آنچه در مقدمه نمی توان گفت در پیشگفتار می توان عنوان نمود.

مسئول دفتر فرهنگ و مطالعات پایداری اداره کل امور استان ها و مجلس حوزه هنری ضمن تقدیر از نویسنده برای سه سال زحمت گردآوری و تألیف این کتاب توضیح داد: در رابطه با متن کتاب به گونه ای چندپارگی به چشم می خورد. هم با خاطره نوشت های اهل قلم وهم با خاطرات شفاهی روبرو هستیم. خوب بود که درباره مأخذ گردآوری این خاطرات هم صحبت می شد و این امکان وجود داشت که باکس ها قرابت معنایی پیدا می کرد. در این کتاب، بعضی اطلاعات خیلی دقیق ذکر شده و در خصوص بعضی افراد اطلاعات خیلی ضعیف است که باید عدالت در این زمینه رعایت می شد.

وی با بیان اینکه رویدادهای تاریخ ساز در تمام جهان محل مطالعه قرار می گیرد، اعلام کرد: در تاثیرگذاری دفاع مقدس شکی نیست و گره خوردن آن با دفاع مردمی آن را ماندگار نموده و تاثیراتش ادامه داشته اما متأسفانه دانشگاه آنطور که باید به تکلیف خود عمل ننموده و گروه های علوم اجتماعی به مسائل جامعه شناختی دفاع مقدس و همچنین مسائل روحی و روانی آن نپرداخته اند. هرچه خاطره پژوهی ها علمی تر و استانداردسازی شده تر باشد بهتر است و اگر نقدی داریم برای این است که راه را با قوت بهتری ادامه دهیم و خلأ نهادهای علمی را جبران کنیم.

قاسمی پور اعلام کرد: جنگ در تعبیر هشت سال دفاع مقدس بازه گسترده ای است. مثلا در قالب کارهای فاخری می توانیم افراد را توجیه کنیم که فقط خاطره روز اول جنگ خود را بگویند یا آخرین خاطره دوران جنگ یا یک بزنگاه خاص مثل خاطرات شب های بمباران را جمع آوری کنیم.

عباس بایرامی، رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس گفت: در مجموعه سازمان ادبیات و دفاع مقدس، حراست از دفاع مقدس و جلوگیری از تحریف آن از رسالت ماست. تولیدات ما در حوزه کمی و کیفی در موضوعات مختلف بستگی به مخاطبان دارد در موضوعات تاریخی عقب افتادگی فاحش داریم و به فکر هستیم که کار بزرگی در این زمینه رقم بزنیم.

وی اظهار کرد: در سال 1398، 600 عنوان کتاب چاپ کردیم که به فراخور محلی، منطقه ای و ملی است در 40 دانشگاه در بحث ادبیات پایداری کارهایی انجام داده ایم که البته احتیاج به برنامه های یاری آموزشی داریم. همچنین گلچینی از آثار سال 98 و 97 در فضای مجازی قرار داده شده است.

بایرامی در خصوص کتاب پلاک 140 اعلام کرد: متأسفانه مطلب دریافت از قدیمی های جنگ کار سختی است. برای نوشتن کتاب فاخر مشاورین زیادی احتیاج است و این می تواند به نویسنده ها یاری کند.

وی از اصحاب اهل قلم درخواست کرد برای ثبت بهترین خاطرات با این سازمان همکاری نمایند زیرا میلیون ها خاطره وجود دارد که هنوز تبدیل به محصول نشده است. همچنین از افرادی که در جنگ حضور داشته اند انتظار داریم خودنوشته های خود را در اختیار نویسندگان قرار دهند، نهضت خاطره از کارهای بزرگی است که واحد ادبیات و تاریخ این سازمان به آن می پردازد.